Θαρραλέο βήμα από τον Δήμο Σύμης: Τέλος 3€ για τη βιώσιμη φιλοξενία ημερήσιων επισκεπτών.
- Γράφει η Μαρία Παναγιώτου Δικηγόρος Αθηνών και Γενική Γραμματέας του Πράσινου Κινήματος.
Σε μια περίοδο που η ανάγκη για αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση είναι πιο επιτακτική από ποτέ, οι δήμοι της χώρας βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε έναν φαύλο κύκλο ευθυνών χωρίς αντίκρισμα. Καλούνται να διαχειριστούν κρίσιμες αρμοδιότητες, από κοινωνική πολιτική και πρόνοια μέχρι καθαριότητα, υποδομές και πολιτική προστασία, χωρίς όμως να τους παρέχεται η αναγκαία χρηματοδότηση και το προσωπικό που απαιτείται. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Δήμοι με το χέρι μονίμως απλωμένο προς τα υπουργικά γραφεία, ζητώντας χρήματα για να καλύψουν ανάγκες που μόνο έκτακτες δεν είναι.
Η μεταφορά αρμοδιοτήτων από το κεντρικό κράτος στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παρουσιάζεται συχνά ως βήμα προς την αποκέντρωση και την ενίσχυση της Δημοκρατίας.
Ωστόσο, όταν αυτή η μεταφορά δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη μεταφορά πόρων, δεν πρόκειται για ουσιαστική αποκέντρωση αλλά για μετακύλιση ευθυνών χωρίς τα απαραίτητα μέσα.
Οι δήμοι γίνονται διαχειριστές υποχρεώσεων που δεν μπορούν να εκπληρώσουν, υπονομεύοντας την αξιοπιστία τους και την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Παράλληλα, οι προσλήψεις προσωπικού στους δήμους υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους και γραφειοκρατικά εμπόδια, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες να υποστελεχώνονται δραματικά. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένας ή δύο υπάλληλοι καλούνται να εξυπηρετήσουν ολόκληρους τομείς λειτουργίας, από τα οικονομικά έως τα τεχνικά έργα, γεγονός που καθιστά αδύνατη την ορθή και έγκαιρη παροχή υπηρεσιών προς τους δημότες.
Αυτός ο φαύλος κύκλος αναπαράγει μια σχέση εξάρτησης με την κεντρική εξουσία. Οι δήμοι, αντί να προγραμματίζονται βασισμένοι σε σταθερούς πόρους και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, μετατρέπονται σε αιτούντες επιδοτήσεων, διαμορφώνοντας ένα μοντέλο τοπικής διακυβέρνησης ευάλωτο σε πολιτικές πιέσεις και πελατειακές πρακτικές. Η αυτοδιοίκηση αποδυναμώνεται και οι πολίτες πληρώνουν το τίμημα μέσα από υποβαθμισμένες υπηρεσίες και χαμηλή ποιότητα ζωής.
Η λύση δεν βρίσκεται σε αποσπασματικές ενισχύσεις ή προσωρινά μέτρα. Χρειάζεται μια θεσμική επανεκκίνηση με πλήρη καταγραφή και κοστολόγηση των αρμοδιοτήτων που έχουν μεταφερθεί, καθιέρωση σταθερού και δίκαιου μηχανισμού χρηματοδότησης, ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των δήμων και απλοποίηση των διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού. Μόνο έτσι μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση να περάσει από τη διαχείριση της μιζέριας στην παραγωγή πολιτικής.
Αν επιθυμούμε πραγματικά δυνατούς δήμους που να λογοδοτούν στους πολίτες και όχι στα υπουργικά γραφεία, τότε ήρθε η ώρα για αποφάσεις με ουσία και προοπτική.
Ο Δήμος Σύμης, με μία τολμηρή και συνάμα διορατική απόφαση, ανακοινώνει την επιβολή τέλους 3 ευρώ για κάθε ημερήσιο επισκέπτη που φτάνει στο νησί. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που έχει ήδη προκαλέσει συζητήσεις, αλλά αξίζει να την κοιτάξουμε με τη σοβαρότητα που της αναλογεί. Η Σύμη δεν λέει «όχι» στους επισκέπτες. Αντιθέτως, λέει «ναι» σε έναν τουρισμό που σέβεται το νησί, τους κατοίκους του και τις υποδομές του.
Με χιλιάδες ημερήσιους επισκέπτες κάθε καλοκαίρι, η Σύμη, που είναι ένα από τα πιο γραφικά και ξεχωριστά νησιά μας, καλείται καθημερινά τους καλοκαιρινούς μήνες, να σηκώνει ένα δυσανάλογο βάρος για τις υπηρεσίες καθαριότητας, υδροδότησης, αποχέτευσης, πολιτικής προστασίας, ακόμη και υγειονομικής φροντίδας.
Κάθε επιπλέον επισκέπτης έχει πραγματικό κόστος που μέχρι σήμερα καλούνταν να επωμιστούν οι μόνιμοι κάτοικοι και ο δήμος, χωρίς καμία ενίσχυση από το κράτος ή συμμετοχή από τους ημερήσιους επισκέπτες.
Το τέλος των 3 ευρώ δεν είναι φόρος αποτροπής, αλλά ένα μέτρο υπευθυνότητας. Είναι ένας τρόπος να διασφαλιστεί ότι το νησί θα συνεχίσει να είναι όμορφο, και πρωτίστως καθαρό και λειτουργικό, όχι μόνο για τους επισκέπτες, αλλά και για τους κατοίκους του.
Τα έσοδα από το τέλος των 3 ευρώ θα επιστρέψουν εξ ολοκλήρου στη βελτίωση των υπηρεσιών, στην ενίσχυση της καθαριότητας, στη συντήρηση των υποδομών και στην προστασία του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της Σύμης.
Πολλά τουριστικά μέρη ανά τον κόσμο έχουν ήδη υιοθετήσει αντίστοιχα μέτρα όπως η Βενετία.
Δεν πρόκειται για πρωτοτυπία, αλλά για ένα βήμα σύγκλισης με διεθνώς αποδεκτές πρακτικές βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Ο Δήμος Σύμης δεν επιλέγει την εύκολη οδό του «μαζικού τουρισμού με κάθε κόστος» αλλά μια στρατηγική που σέβεται τον τόπο και προνοεί για την καθαριότητα και το μέλλον του.
Αυτό που επιτυγχάνεται με αυτή την απόφαση δεν είναι απλώς η οικονομική ενίσχυση του δήμου. Είναι κυρίως η ενίσχυση του αισθήματος δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και προστασίας μιας μοναδικής κοινότητας.
Είναι μια πρόσκληση προς τους επισκέπτες να γίνουν συμμέτοχοι στη διατήρηση της ομορφιάς και της καθαριότητας που απολαμβάνουν.
Είναι ένα μήνυμα ότι η ποιότητα προηγείται της ποσότητας.
Η Σύμη δείχνει τον δρόμο: ο τουρισμός μπορεί και πρέπει να γίνεται με σεβασμό, ισορροπία και διορατικότητα. Το τέλος των 3 ευρώ είναι μια μικρή συμβολή για ένα μεγάλο όφελος για όλους.
Μαρία Παναγιώτου Δικηγόρος Αθηνών και Γενική Γραμματέας του Πράσινου Κινήματος.
