Διαχρονικές οι ευθύνες σχεδιασμού και πρόληψης στην Πεντέλη
Γράφει ο Ανδρέας Καλογερόπουλος*
Και τώρα που περιφερόμαστε ανάμεσα στα αποκαΐδια, σφίγγοντας τα δόντια απέναντι στη γκρίζα και αποκρουστική εικόνα που θυμίζει βομβαρδισμένο τοπίο, μάλλον θα πρέπει να είμαστε και ευχαριστημένοι, επειδή η φωτιά δεν σταμάτησε στη θάλασσα, όπως έγινε πέρσι στην Εύβοια. Σταμάτησε όμως στη Λεωφόρο Μαραθώνος, περνώντας και λίγο απέναντι, αφού πρώτα έκαψε ένα παλιό οινοποιείο δίπλα σε σχολείο, κατεβαίνοντας ανεξέλεγκτη από το λόφο της Παλλήνης.
Από την άλλη πλευρά της Ανθούσας και του Γέρακα, η καταστροφική της πορεία διεκόπη στην Αττική Οδό, αφού πρώτα απανθράκωσε τα ρέματα, αφήνοντας στη θέση τους καμένη γη. Γιατί είναι τραγικές οι εικόνες των ανθρώπων που τρέχουν πανικόβλητοι να σώσουν τις περιουσίες τους μέσα στον αστικό ιστό, πολιορκούμενοι από ένα πύρινο «τσουνάμι» σε μια ατμόσφαιρα άκρως αποπνικτική από τον καπνό και από τις αναθυμιάσεις. Τόσο χαμηλά έβαλαν τον πήχη της προστασίας του περιβάλλοντος, που πρέπει να τους ευγνωμονούμε που ζούμε ακόμα…Κι ο πήχης είναι τόσο χαμηλά, όσο τον τοποθετούν κυβέρνηση & αντιπολίτευση μαζί… Αρκεί ο ένας, να φαίνεται καλύτερος από τον άλλον…
Ασφαλώς, η ανθρώπινη ζωή προέχει κι αυτός θα πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος κάθε επιχειρησιακού σχεδίου. Εδώ όμως κάηκαν ξανά στο Πεντελικό περίπου 20.000 στρέμματα σε μία γη που μόλις είχε αρχίσει να επουλώνει τα τραύματά της και να αναγεννιέται από τις στάχτες του παρελθόντος. Εκατοντάδες σπίτια κρίθηκαν ακατάλληλα για κατοίκηση, οι κόποι μιας ζωής χάθηκαν μέσα στην αποπνικτική αιθάλη, ενώ επιχειρήσεις καταστράφηκαν μερικώς ή ολοσχερώς. Κι όλα αυτά σε μία δύσκολη οικονομική συγκυρία, που ο κόσμος δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με την ακρίβεια στα τρόφιμα, στα καύσιμα, στην ενέργεια. Αν αυτό δεν είναι ανθρωπιστική και οικονομική καταστροφή, τότε τι είναι;
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Το τραγικό σε αυτή την ιστορία που επαναλαμβάνεται εδώ και δεκαετίες, είναι ότι τρέχουμε πίσω από τις φωτιές, γιατί πάντα μας προλαβαίνει μια αμέλεια ή κάποιος εμπρηστής, ενώ γνωρίζουμε ότι το πεντελικό είναι μια περιοχή υψηλού κινδύνου, έντονα κατοικημένη, με περιαστικά έως δασικά χαρακτηριστικά και έντονες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και διεκδικήσεις.
Αν γίνει μια συνολική αποτίμηση των ζημιών που έχουν προκαλέσει οι φωτιές μόνο στη βορειοανατολική Αττική, εδώ και 4 δεκαετίες, με προεξάρχουσα την ασύλληπτη τραγωδία στο Μάτι τον Ιούλιο του 2018, θα διαπιστώσουμε ότι ποτέ δεν έγινε οργανωμένα κάποιος ουσιαστικός σχεδιασμός που να βασίζεται στην πρόληψη. Και για ποια πρόληψη να μιλήσουμε, όταν η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται κάθε τόσο με τον ίδιο σχεδόν τρόπο; Στην Ανθούσα, το φετινό πύρινο μέτωπο κατέβηκε από το ρέμα για 3η φορά μέσα σε 20 χρόνια. Παραθέτω τις χρονολογίες γιατί έχω ζήσει και τις προηγούμενες δύο. Το 1998, το 2009 και φέτος το 2022. Δηλαδή περίπου ανά δέκα χρόνια, έχουμε ένα πύρινο μέτωπο που ξεκινάει από ψηλά και μαίνεται ανεξέλεγκτο μέχρι να βρει τσιμέντα ή άσφαλτο για να σταματήσει…
Αυτά για την Ανθούσα διότι για το σύνολο του Πεντελικού, οι μεγάλες πυρκαγιές καταστρέφουν συστηματικά κάθε σπιθαμή πρασίνου από το 1981 με ορόσημα τις χρονιές 1995 & 2007.
Επομένως αυτό δεν είναι πρόληψη, αλλά πρόχειρος σχεδιασμός, μέτρα που κρίνει κάθε ένας ότι επαρκούν. Το απόγευμα της Τετάρτης 20 Ιουλίου 2022, αυτοδιοικητικοί βεβαίωναν ότι η φωτιά που έκαιγε στο Ντράφι, είναι αντιμετωπίσιμη από τα επίγεια μέσα. Καλή η αισιοδοξία, αλλά η φωτιά σταμάτησε στην Αττική οδό και στη Μαραθώνος κύριοι…
Το ζητούμενο η πρόληψη
Πρόληψη σημαίνει σοβαρός σχεδιασμός, ασκήσεις, σενάρια με δυσμενείς συνθήκες, φύλαξη, στελέχωση, νομικό οπλοστάσιο θωράκισης και αποτροπής, πολιτική βούληση, αναβάθμιση υπηρεσιών και ενεργός ρόλος της αυτοδιοίκησης. Αυτό προϋποθέτει ένα εθνικό σχέδιο δράσης κι αφού αποφασίσουμε ότι θέλουμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον πραγματικά κι όχι προσχηματικά. Και λέω «προσχηματικά», αφού κάθε τόσο ανοίγουμε «παραθυράκια» για εκμετάλλευση της γης σε «φιλέτα», νομοθετικές ρυθμίσεις για δασικά αυθαίρετα, κατάργηση των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών κλπ. Έπειτα από κάθε καταστροφή, οι ευθύνες πάνε κι έρχονται, μέχρι να ξημερώσει η επόμενη μέρα, όπου πάλι θα τρέχουμε πίσω από τις φωτιές.
Σημαντική και η ατομική ευθύνη
Ασφαλώς, σε όλο αυτό που περιγράφουμε υπάρχει και η ατομική & συλλογική ευθύνη και απαιτείται η συνεργασία των πολιτών. Θα πρέπει η Πολιτεία μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Πολιτικής Προστασίας, να είναι επικεφαλής ενός σχεδιασμού σε συνομιλία με τις συλλογικότητες κάθε περιοχής, ώστε να ενεργοποιηθούν οι πολίτες σε θέματα που αφορούν κυρίως τις ιδιοκτησίες τους αλλά και την συμπεριφορά τους απέναντι στο περιβάλλον. Είναι ανεπίτρεπτο να βλέπουμε κάθε λογής σκουπίδια, πεταμένα στους δρόμους ή κάτω από σωρούς με ξερόχορτα. Όπως είναι ανεπίτρεπτο να μην καθαρίζουμε τις ιδιοκτησίες μας και μετά να ζητάμε ένα πυροσβεστικό ο καθένας έξω από το σπίτι του.
Το κράτος συνταγματικά έχει την υποχρέωση να προστατεύει τους πολίτες του και οι λειτουργοί του να αναλαμβάνουν την ευθύνη που τους αναλογεί. Διαφορετικά είναι προτιμότερο να παραιτούνται, εξηγώντας τους λόγους που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα καθήκοντα που τους επιβάλλει το Σύνταγμα.
*Ο Ανδρέας Καλογερόπουλος έχει σπουδάσει δημοσιογραφία στο MEDIA COLLEGE με MS στην Επικοινωνία & ΜΜΕ. Στον ελεύθερο χρόνο του εργάζεται σαν Συνοδός Βουνού και έχει ασχοληθεί αρκετά με θέματα που αφορούν το περιβάλλον. Έχει γνώσεις και εκπαίδευση στην Πυρασφάλεια της Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Αμαρουσίου. Είναι κάτοικος Παλλήνης και μέλος του Πράσινου Κινήματος.
