Στηρίζουμε το Έτος Σιδηροδρόμων – για τις πράσινες σιδηροδρομικές μεταφορές
Το 2017, το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα υιοθέτησε ένα ψήφισμα: “Για την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου”. Έκτοτε, παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των ανθρώπων και του όγκου των εμπορευμάτων που ταξιδεύουν με αεροπλάνο. Μόνο η κρίση με τον κοροναϊό κατάφερε να μειώσει τις πτήσεις, αλλά δεν έχουν γίνει μεγάλα σχέδια για την εξασφάλιση μιας πράσινης ανάκαμψης με ένα πιο βιώσιμο σύστημα μεταφορών στην Ευρώπη, παρόλο που οι ευρωεκλογές του 2019 και οι μεγάλες πορείες για το κλίμα έδειξαν ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν δράση για το κλίμα. Αντ’ αυτού, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις χορήγησαν κρατικές ενισχύσεις και διασώσεις στις αεροπορικές εταιρείες χωρίς πράσινο αποτύπωμα.
Το 2021 είναι το Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων, το οποίο θα πρέπει να είναι η χρονιά που θα δούμε επιτέλους πολιτική δράση σχετικά με τον πράσινο μετασχηματισμό της Ευρώπης. Η πανδημία δίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία για αλλαγή. Όταν ο κόσμος βιώνει μια κρίση, οι πιθανότητες να γίνει ο μετασχηματισμός προς μια κυκλική οικονομία με ένα βιώσιμο σύστημα μεταφορών είναι μεγαλύτερες. Οι μεταφορές είναι υπεύθυνες περίπου για το 30 % των εκπομπών CO2 στην ΕΕ και είναι ο κύριος τομέας στον οποίο οι εκπομπές έχουν αυξηθεί από τη δεκαετία του 1990. Πρέπει να μειώσουμε αυτές τις εκπομπές για να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση. Εκτός από αναγκαίο καθήκον, ο μετασχηματισμός του τομέα των μεταφορών είναι επίσης μια ευκαιρία να γίνει η κινητικότητα πιο δίκαιη και δημοκρατική και να γίνουν οι πόλεις, οι χώρες και η ΕΕ πιο βιώσιμες, υγιείς και συνεκτικές, ενώ παράλληλα δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας.
Το ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΙΝΗΜΑ και οι Ευρωπαίοι Πράσινοι θέλουν η ΕΕ να εργαστεί για:
Ένα ολοκληρωμένο και διευρυμένο σιδηροδρομικό δίκτυο ως κεντρικό τμήμα ενός ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών χωρίς ορυκτά καύσιμα
Ένα καλά οργανωμένο, ενημερωμένο και ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό διαδικτυακό πρόγραμμα
Παροχή του δικαιώματος σε όλους τους ευρωπαϊκούς δήμους με πληθυσμό άνω των 100. 000 κατοίκων να συνδέονται με σιδηροδρομικό κόμβο τουλάχιστον μία φορά την ώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας
Ένα ολοκληρωμένο, εύκολο και προσβάσιμο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα κρατήσεων
Διασφάλιση των δικαιωμάτων των ταξιδιωτών για ένα ασφαλές και επιτυχημένο ταξίδι.
Ενίσχυση της ψηφιοποίησης και της ανταλλαγής δεδομένων στον σιδηροδρομικό τομέα
Διασφάλιση των υψηλότερων προτύπων ασφάλειας σε ολόκληρη την ήπειρο, με ταχεία και πλήρη εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Διαχείρισης της Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας (ERTMS)
Περαιτέρω ηλεκτροκίνηση των σιδηροδρόμων
Επενδύσεις σε διασυνοριακές συνδέσεις
Ανάπτυξη ενός διασυνδεδεμένου και πλήρους δικτύου ημερήσιων και νυχτερινών τρένων σε όλη την Ευρώπη
Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών για τη λειτουργία περισσότερων νυχτερινών σιδηροδρομικών γραμμών και συνδέσεων
Προώθηση του πράσινου τουρισμού: Interrail, νυχτερινά τρένα και ποδηλατικές διαδρομές
Περισσότερος χώρος για τα ποδήλατα στο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα
Εξασφάλιση ότι τα τρένα είναι επίσης προσβάσιμα για άτομα με μειωμένη κινητικότητα και αναπηρίες
Ανάπτυξη ισχυρότερων εργαλείων για τη μετατόπιση των εμπορευμάτων από τον δρόμο στον σιδηρόδρομο
Ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, ιδίως στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών
Σταδιακή κατάργηση όλων των επενδύσεων σε συστήματα μεταφορών που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα
Θέσπιση ενός κοινού υψηλού φόρου στην κηροζίνη, που όλες οι χώρες της Ευρώπης θα έπρεπε να έχουν ήδη εφαρμόσει
Σταμάτημα των άδικων φοροαπαλλαγών και επιδοτήσεων για την αεροπορική βιομηχανία.
Είναι σημαντικό να προωθηθούν επενδύσεις σε διασυνοριακές συνδέσεις, νυχτερινά τρένα και γραμμές, συμπεριλαμβανομένης της συντήρησής τους και, όπου είναι απαραίτητο και βιώσιμο, σε νέους και ταχύτερους σιδηροδρόμους. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να καταργηθούν σταδιακά οι πτήσεις μικρών αποστάσεων κάτω των 500 χιλιομέτρων. το συντομότερο δυνατό, ιδίως όταν υπάρχουν ήδη εναλλακτικές σιδηροδρομικές διαδρομές κάτω των 4 ωρών. Εάν το ταξίδι με τρένο πρόκειται να γίνει μια σοβαρή εναλλακτική λύση έναντι των αερομεταφορών, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η κράτηση εισιτηρίου και το ταξίδι με τρένο θα είναι εξίσου εύκολο και βολικό με το αεροπλάνο ή το αυτοκίνητο – για μικρές και μεσαίες αποστάσεις, διασυνοριακά και για ταξίδια αναψυχής καθώς και για επαγγελματικά ταξίδια. Ομοίως, και αντίθετα από ό,τι σήμερα, θα έπρεπε να είναι ευκολότερη και φθηνότερη η αποστολή αγαθών με τρένο, φορτηγό ή αεροπλάνο. Όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις θα πρέπει να διαθέτουν αποτελεσματικές δημόσιες συγκοινωνίες για τις καθημερινές μετακινήσεις. Θα έπρεπε να είναι η προφανής λύση να παίρνετε είτε τρένο, είτε λεωφορείο, είτε ποδήλατο αντί για αυτοκίνητο.
Για το Πράσινο Κίνημα , είναι πολύ σημαντικό όλα τα συστήματα μεταφορών να είναι προσβάσιμα για όλους. Κατά τον προγραμματισμό ενός ταξιδιού ή την αγορά εισιτηρίου, οι ταξιδιώτες θα πρέπει να ενημερώνονται για την προσβασιμότητα κάθε τρένου και σταθμού και να τους παρέχεται βοήθεια, αν χρειαστεί. Πρέπει να καθιερώσουμε ένα διαμπερές εισιτήριο πολλαπλών τρόπων μεταφοράς, ώστε οι ταξιδιώτες να μπορούν να χρησιμοποιούν πολλαπλά δίκτυα σιδηροδρομικών εταιρειών με ένα ενιαίο εισιτήριο για ολόκληρο το ταξίδι. Θα διασφαλίσουμε ότι όλοι μπορούν να φτάσουν στον προορισμό τους, ακόμη και όταν τα τρένα έχουν καθυστέρηση και απαιτούνται αλλαγές στο προγραμματισμένο ταξίδι. Οι πληροφορίες σχετικά με τις αλλαγές και τις συνδέσεις θα πρέπει να διατίθενται σε διάφορες γλώσσες. Πρέπει επίσης να ενισχύσουμε τα δικαιώματα των επιβατών, εξασφαλίζοντας την κατάλληλη αποζημίωση σε περίπτωση ματαιώσεων και καθυστερήσεων, καθώς και τη δέουσα έγκαιρη ενημέρωση, βοήθεια και εναλλακτικές λύσεις επαναδρομολόγησης.
Τα ταξίδια με τρένο πρέπει να είναι προσιτά για όλους. Για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα ταιριάζει σε όλους τους τύπους ταξιδιωτών, θα πρέπει να υπάρχει μια διαφοροποιημένη δομή τιμών και ανέσεων. Από φθηνά εισιτήρια και βασικές θέσεις για φοιτητές έως ακριβότερα εισιτήρια 1ης θέσης με μεγαλύτερη άνεση για επιχειρηματίες, τόσο σε ημερήσια όσο και σε νυχτερινά τρένα. Η ΕΕ θα πρέπει να πιέσει για την επίσπευση της διαδικασίας εναρμόνισης των διαφόρων συστημάτων σηματοδότησης και των αδειών χρήσης αμαξοστοιχιών, καθώς και της διαλειτουργικότητας μεταξύ του τροχαίου υλικού και της υποδομής εντός της Ευρώπης, ώστε να καταστεί ασφαλέστερη, ευκολότερη και φθηνότερη η δημιουργία σιδηροδρομικών γραμμών διέλευσης συνόρων.
Η μελλοντική ευρωπαϊκή κινητικότητα περιλαμβάνει διασυνδεδεμένα, ελκυστικά, αποδοτικά ως προς τους πόρους και φιλικά προς το κλίμα μέσα μεταφοράς σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, που συμβάλλουν σε υψηλή ποιότητα ζωής στις πόλεις και σε καλά συνδεδεμένες αγροτικές περιοχές. Απαιτούμε από τα κράτη μέλη να αυξήσουν την προσβασιμότητα των αγροτικών περιοχών με την ενσωμάτωση του προγράμματος δημόσιων οδικών μεταφορών σε όλους τους σιδηροδρομικούς κόμβους.
Τα τρένα και οι άλλοι πράσινοι τρόποι μεταφοράς δεν πρέπει πλέον να υφίστανται διακρίσεις όσον αφορά τα τέλη υποδομής, τους φόρους, τις επενδύσεις και τις ρυθμίσεις. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε ένα διασυνδεδεμένο σύστημα μεταξύ των δικτύων ποδηλασίας και σιδηροδρόμων στην Ευρώπη – τόσο στις πόλεις όσο και στις αγροτικές περιοχές, στην καθημερινή μας ζωή και όταν ταξιδεύουμε για αναψυχή, για τους ντόπιους και τους τουρίστες. Η κοινωνία μας χρειάζεται μια πραγματική συμμαχία μεταξύ των ποδηλάτων και των τρένων, που θα περιλαμβάνει αρκετό χώρο για τη μεταφορά ποδηλάτων σε κάθε τρένο και για στάθμευση στους σταθμούς.
Η μετατόπιση της μεταφοράς εμπορευμάτων από το οδικό στο σιδηροδρομικό δίκτυο θα επιφέρει σημαντική διαφορά στο αποτύπωμα άνθρακα του τομέα των μεταφορών. Ως εκ τούτου, η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να αναθεωρηθεί και να βελτιωθεί ώστε να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες για την αναγκαία αυτή μετάβαση. Πρέπει να εσωτερικεύσουμε σωστά τις εκπομπές CO2 και άλλα κρυφά κόστη των οδικών μεταφορών για κάθε όχημα, μετατρέποντας το σημερινό σύστημα ευρωβινιέτας σε σύστημα χρέωσης με βάση την απόσταση. Θα πρέπει να προωθηθεί η κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών για το τελευταίο μίλι προς τα εργοστάσια και τις αποθήκες.
Οι αεροπορικές εταιρείες δεν πληρώνουν φόρο για την κηροζίνη, λαμβάνουν το 85 % του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) επιδόματα δωρεάν και δεν πληρώνουν ΦΠΑ για τα διεθνή εισιτήρια. Είναι ζωτικής σημασίας να θεσπιστεί φόρος στην κηροζίνη, πλήρης πλειστηριασμός για τα δικαιώματα αερομεταφορών στο EU ETS και να καθοριστεί υψηλότερη τιμή για τα δικαιώματα εκπομπών. Το δυνητικά χρήσιμο διεθνές σύστημα αντιστάθμισης εκπομπών CORSIA έχει ακόμη πολλές αδυναμίες και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει το ισχύον EU ETS για τις αερομεταφορές. Επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως και οι κλιματικές επιπτώσεις των αερομεταφορών που δεν σχετίζονται με το CO2, καθώς είναι 2-4 φορές μεγαλύτερες από αυτές του CO2. Πρέπει να σταματήσουμε να επιδοτούμε νέους μεγάλους δρόμους, αεροδρόμια και επεκτάσεις αεροδρομίων και πρέπει να απαγορεύσουμε τα πιο ρυπογόνα κρουαζιερόπλοια, λαμβάνοντας παράλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουμε την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον συστημάτων πρόωσης σε όλα τα πλοία. Μέχρι σήμερα, η εφαρμογή της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει” έχει παρουσιάσει σοβαρά σφάλματα και πρέπει να αντιμετωπιστεί με πολιτικές της ΕΕ, όπως η φορολογία, η τιμολόγηση του άνθρακα ή τα διόδια.
Είναι σημαντικό να ενισχυθεί η ψηφιοποίηση των δικτύων υποδομής, η διαχείριση της χωρητικότητας και η εξασφάλιση εύκολης διέλευσης των συνόρων. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε τον συντονισμό μεταξύ των χωρών για τη μείωση των διοικητικών εμποδίων, όπως οι διαφορετικοί κανόνες, γλώσσες και συστήματα. Επιπλέον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης μοιράζονται τα δεδομένα τους, ώστε να είναι εύκολη η κράτηση διεθνών σιδηροδρομικών ταξιδιών, ο σχεδιασμός δρομολογίων μεταφοράς και η εξασφάλιση ενός πλαισίου πρόσβασης σε δεδομένα (συμπεριλαμβανομένων των δρομολογίων, των στάσεων, των δρομολογίων, των τιμών, της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας των υπηρεσιών).
Τα δικαιώματα των εργαζομένων θα πρέπει να αποτελούν σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τις μεταφορές. Οι νέες πράσινες θέσεις εργασίας στον τομέα των σιδηροδρόμων θα πρέπει επίσης να δημιουργηθούν σε ένα περιβάλλον όπου η δικαιοσύνη και οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας προηγούνται του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων εταιρειών. Οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να ασκούν το δικαίωμά τους να συμπεριλάβουν αξιοπρεπείς συνθήκες για τους εργαζόμενους στις δημόσιες συμβάσεις σιδηροδρομικών υπηρεσιών και επενδύσεων.
