«Λιμάνια και Πράσινες πολιτικές»
Η πολιτική των θαλασσίων μεταφορών και των λιμένων για το Πράσινο Κίνημα έχει ως στόχο την ουσιαστική ενίσχυση της οικονομίας μέσω της ανάπτυξης ενός σύγχρονου εθνικού δικτύου λιμενικών υποδομών ενταγμένο στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό και Διευρωπαϊκό Δίκτυο μεταφορών που να καθιστά ταχύτερες και ασφαλέστερες τις θαλάσσιες μετακινήσεις, προωθώντας παράλληλα πράσινες βιώσιμες αλλά και ψηφιακές λύσεις.
Το Πράσινο Κίνημα αναγνωρίζει τη ζωτικότητα των θαλασσίων μεταφορών για την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των υπηρεσιών και των εμπορευμάτων οι οποίες συνεισφέρουν ουσιαστικά και στην οικονομία της χώρας μας.
Η χρησιμοποίηση βιώσιμων και καινοτόμων θαλασσίων μέσων μεταφοράς η οποία αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων της Ε.Ε. και ιδιαίτερα της χώρας μας αποτελεί το κύριο στόχο του Κινήματος.
Η μεγάλη ακτογραμμή και η ύπαρξη πολλών νησιών, δημιούργησε ένα λιμενικό μεταφορικό σύστημα ιδιαίτερα εκτεταμένο, αποτελούμενο από ένα πλωτό στόλο, λιμένες και λιμενικές εγκαταστάσεις διαφορετικού μεγέθους, χαρακτηριστικών αλλά και μεικτών λιμενικών δραστηριοτήτων.
Η «ακτοπλοϊκή κοινότητα» με τους 100 και άνω λιμένες «ακτοπλοϊκής εξυπηρέτησης» συνέβαλλε και εξακολουθεί να συμβάλλει ιδιαίτερα στην ελληνική οικονομία μέσω των συνδέσεων και της εξυπηρέτησης των νησιωτικών περιοχών μας, της αποτροπής δημιουργίας συνθηκών απομόνωσής των, της ανάδειξης της μοναδικότητας των περιοχών αυτών και των κατοίκων τους, με ουσιαστική συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη όχι μόνο των νησιωτικών περιοχών αλλά και της χώρας γενικότερα.
Οι θαλάσσιες μεταφορές και οι συνοδευτικοί κλάδοι δημιουργούν ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία στο ΑΕΠ. Εκτιμάται ότι αν προσδιοριζόταν με την πρόσθεση και άλλων ευρύτερων κλάδων του τουρισμού ή επιμέρους οικονομικών δραστηριοτήτων (όπως τα ξενοδοχεία, την εστίαση, τα τρόφιμα, τα γεωργικά προϊόντα και αλιεύματα, τη μεταποίηση, της οικοδόμησης, του εμπορίου, της παροχής υπηρεσιών αλλά και της απασχόλησης), της θαλάσσιας αναψυχής ή περιήγησης, θα αναδείξει ένα σημαντικό ποσοστό επί του ΑΕΠ.
Ο ακτοπλοϊκός στόλος σίγουρα αποτελεί την αέναη κινητήριο θαλάσσια δύναμη της χώρας μας και υποδομή για την προσέλκυση επενδύσεων «θάλασσα- ήλιος- φως – περιήγηση- περιβάλλον- τέχνη και πολιτισμός», διαφήμισης των κατοίκων αυτού του τόπου μας και καθιέρωσης των νησιών μας ως παγκοσμίου φήμης προορισμοί πολιτιστικής κληρονομιάς, τουρισμού, αναψυχής, περιήγησις, περιβάλλοντος, τέχνης και ιστορίας.
Καθώς η κινητικότητα αυξάνεται στις κοινωνίες του σήμερα, η πολιτική του Πράσινου Κινήματος στηρίζει τα συστήματα θαλασσίων – λιμενικών μεταφορών και θαλάσσιας περιήγησης και αναψυχής ώστε αυτά να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις προκλήσεις των επόμενων δεκαετιών:
• Της θαλάσσιας κυκλοφοριακής αποσυμφόρησης, ασφάλειας και σεβασμού στο περιβάλλον.
• Της βιωσιμότητας χωρίς εξαρτήσεις από ορυκτά καύσιμα που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών τους, γεγονός δυσβάστακτο από περιβαλλοντική και οικονομική άποψη.
• Της ποιότητας του αέρα για να μειωθούν οι εκπομπές του τομέα , του παράκτιου και του θαλάσσιου περιβάλλοντος .
• Των πράσινων λιμενικών και θαλασσίων υποδομών και της ποιότητας αυτών.
• Τον έξυπνο, ποιοτικό και περιβαλλοντικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού από τις ταχέως αναπτυσσόμενες .
Το Πράσινο Κίνημα θα συμμετέχει και θα απαντά στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής μέσω των ποικίλων προγραμμάτων όπως είναι το “Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία”, προϋπολογισμού 1 τρις, στη χρονική διάρκεια της επόμενης δεκαετίας.
Το Πράσινο Κίνημα θα συνεργαστεί με όλα τα Πράσινα Κινήματα – Πράσινες και Οικολογικές Οργανώσεις και τα σχετικά δίκτυα των μελών της Ε.Ε για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».
Θα προτείνει μέσω των διαδικασιών διαβούλευσης τα ελάχιστα υποχρεωτικά «πράσινα κριτήρια» και θα παρέχει υποστήριξη σε όλους τους φορείς κατά τον σχεδιασμό, τον προσδιορισμό των επενδυτικών αναγκών και την εκτέλεση των βιώσιμων έργων που θα προκύψουν. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό σχέδιο, θα συμβάλλει στη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για τη χρηματοδότηση των πράσινων πολιτικών και δράσεων από όλα τα Ταμεία και την αξιοποίηση των εγγυητικών μηχανισμών από την Ε.Ε. και από πιστωτικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις.
Το Πράσινο Κίνημα θα συμμετέχει ενεργά σε διαδικασίες συνεργασίας, υποστήριξης και συντονισμού όλων των διαθεσίμων πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού, μιας νέας και συντονισμένης διακυβέρνηση και επικοινωνίας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τη δραστική μείωση ρύπων, στο πλαίσιο της «Πράσινης Συμφωνίας» και των προγραμμάτων όπως είναι αυτό, για τους Πράσινους Ελληνικούς Λιμένες στην τρέχουσα δεκαετία στο πλαίσιο της «Πράσινης Συμφωνίας».
Βασικές αρχές των προτάσεων του πράσινου Κινήματος.
• Να αξιολογούνται ανάλογα με τον βαθμό της ενεργειακής τους απόδοσης.
• Να βασίζονται σε προηγούμενα εμπεριστατωμένα επιτεύγματα.
• Να σχεδιάζονται για να εντάσσονται στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών, ως κόμβοι μεταφορών, κέντρα διαμετακομιστικού εμπορίου, συνδέοντας το θαλάσσιο σκέλος με άλλα μέσα μεταφορών, με την ενδοχώρα και τις πόλεις.
Για το Πράσινο Κίνημα το «Πράσινο Λιμάνι» ως απαραίτητη προϋπόθεση απαιτεί μεταξύ άλλων , τη σύνταξη των εθνικών στρατηγικών Ενέργειας, Περιβάλλοντος, Αειφόρου κι Έξυπνης Κινητικότητας στα λιμάνια , δράσεις και υποδομές μεγάλης κλίμακας που να ενσωματώνουν την παράγωγη εναλλακτικών καύσιμων στο λιμάνι (όπως ηλεκτροδότηση, πράσινο υδρογόνο, φυσικό αέριο, νέα γενιά βιοκαυσίμων), συστήματα παράγωγης ενέργειας κυρίως από βιώσιμες ή ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (όπως φωτοβολταϊκά, αιολικά) με δυνατότητες αποθήκευσης της ενέργειας αυτής, διανομής και επαναφόρτισης, υποδομών τροφοδοσίας εναλλακτικών καύσιμων στα πλοία και στα άλλα μέσα που κυκλοφορούν στο λιμάνι (όπως μηχανολογικός εξοπλισμός, μέσα φορτοεκφόρτωσης, συστήματα ανεφοδιασμού των πλοίων κλπ.
Έκτος από την παραπάνω απαραίτητη προϋπόθεση, θα εφαρμοσθούν πολιτικές και δράσεις:
• Καινοτομίας και ευφυών διαδικασιών θαλασσίων μεταφορών .
• Υλοποίησης αποτελεσματικών διαδικασιών θαλασσίων logistics στην αλυσίδα των συνδυασμένων μεταφορών για να επιτευχθεί μετάβαση από ένα μέσο μεταφοράς σε άλλο, από πόρτα σε πόρτα για επιβατικές ή εμπορευματικές μεταφορές.
• Δράσεις ψηφιακών εφαρμογών με αυτοματοποιημένα μέσα φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων και διακίνησης επιβατών και οχημάτων.
• Ευφυή λιμενικά συστήματα άρρηκτα δεμένα με τα θαλάσσια μέσα μεταφορών για τη βελτίωση των ροών πλοίων, επιβατών και φορτίων προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος παραμονής και εξυπηρέτησης.
• Ανάπτυξη νέων εργαλείων και μηχανισμών βελτιστοποίησης για την απρόσκοπτη πρόσβαση των συνδυασμένων μεταφορών, μεταξύ των λιμένων και σύνδεσης αυτών με την πόλη.
• Δημιουργία μηχανισμών και πρακτικών που να δίνουν οικονομικά ή λειτουργικά κίνητρα μη ρυπογόνων πλοίων και λιμένων.
• Ανάπτυξη και προώθηση συμφωνιών με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στη διοίκηση των λιμανιών, περιλαμβάνοντας τις λιμενικές αρχές, πλοιοκτήτες, τοπικές κοινωνίες, Κοινοπραξίες ή άλλους συναφείς οργανισμούς και τα αντίστοιχα διοικητικά τμήματα σχεδιασμού, για επιτάχυνση της παραγωγής και χρήσης αειφόρου ενέργειας.
• Εκπόνηση του Green Master Plan για το «Πράσινο Προγραμματικό Σχέδιο Λιμένα», που θα περιλαμβάνει το όραμα-αποστολή του και τον οδικό χάρτη για την επίτευξη θαλάσσιων μεταφορών με ουδέτερους ρύπους και την ελάχιστη ρύπανση στη λιμενική περιοχή έως το 2030, 2040 και 2050 με την αντίστοιχη απαιτούμενη επένδυση.
Εκτός από τις παραπάνω πολιτικές και δράσεις θα απαιτήσουμε να προβλέπεται:
• Η μέτρηση των αποτελεσμάτων, για την απόδειξη της αποτελεσματικότητας των προτεινόμενων εφαρμογών.
• Η ποσοστιαία επίτευξη της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης βάση των μετρήσεων.
• Η συνέργεια με άλλες προτάσεις στον ίδιο τομέα, το συντονισμό, την επικοινωνία και διάχυση της πληροφόρησης.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε την ασφαλή πιλοτική εφαρμογή σε επιλεγμένους λιμένες ανάλογα με το χαρακτήρα τους (εμπορικοί, επιβατικοί , αλιευτικοί , τουριστικοί, μεικτοί λιμένες, νησιωτικοί , ηπειρωτικοί) οι οποίοι θα ορισθούν με τη συνέργεια των σχετικών φορέων για την εφαρμογή των πρωτοπόρων πράσινων συστημάτων, ιδεών και πρακτικών με τους απαραίτητους για την επίτευξη βέλτιστων αλληλοσυμπληρωμένων αποτελεσμάτων συμβαλλόμενους εταίρους όπως είναι η ναυτιλιακή κοινότητα, η επιστημονική κοινότητα, τα επιμελητήρια , η τοπική αυτοδιοίκηση και γενικότερα οι χρήστες .
Προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός αποτελεσματικού μηχανισμού θα πρέπει έγκαιρα να αναληφθούν δράσεις προστασίας στήριξης και ανάκαμψης του τομέα όπως:
1. Εντατικοποίησης και της «πράσινης» πολιτικής μέσω κατάλληλων δράσεων χρηματοδοτήσεων λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη και την εδαφική συνέχεια .
2. Οι θαλάσσιες μεταφορές να χαρακτηρισθούν ως υπηρεσία Γενικού Οικονομικού Ενδιαφέροντος, επειδή αποτελούν στοιχείο ζωτικής σημασίας διασφάλισης της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνέχειας της χώρας.
3. Συντονισμού και συνέργειας ή συμπληρωματικότητας των θαλασσίων συνδέσεων με μορφές συνεκμετάλλευσης.
4. Δημιουργίας κοινού και μόνιμου «θαλάσσιου πράσινου παρατηρητηρίου» καταγραφής με συστηματικό τρόπο στοιχείων των θαλασσίων μεταφορών για την εκάστοτε αναθεώρηση – επικαιροποίηση – διόρθωση και προώθηση δράσεων .
5. Αναδιοργάνωσης του συστήματος θαλασσίων μεταφορών.
6. Επίλυση ζητημάτων αλληλοεπικαλύψεων και συμπληρωματικότητας των δικτύων μεταφορών.
7. Αναζήτησης πόρων για την κάλυψη μέρους των αναγκών από την Ε.Ε. ή από άλλους πόρους.
Στόχος μας κεντρικός ο εθνικός πράσινος λιμενικός και θαλάσσιος σχεδιασμός, να επαναπροσδιορισθεί με τα ανάλογα μέτρα, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του εκτός των γενικών κατευθύνσεων και οδηγιών της Ε.Ε. , τις ιδιαιτερότητες και τις χρήσεις των λιμένων στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά και το κυριότερο τους ίδιους του χρήστες και τις τοπικές κοινωνίες.
Κωνσταντίνος Γκώνιας
Υποναύαρχος Λιμενικού Σώματος (ε.α)
Ειδικός Σύμβουλος Λιμενικής Πολιτικής
