Υπάρχουν πλούσιες εναλλακτικές πηγές ενέργειας
Άρθρο του Χρήστου Η. Χαλαζιά* στην ΚΟΝΤΡΑ του Σαββάτου
Κάθε φορά που η κατεύθυνση μιας συζήτησης εξαρτάται από την θεμελιώδη αξία της λέξης χρήσιμος, δηλαδή κάθε φορά που θίγεται ένα ουσιαστικό ζήτημα που αφορά το πετρέλαιο και τις άλλες πηγές ενέργειας και την ανθρώπινη ζωή των ανθρωπίνων κοινωνιών, όποια κι αν είναι τα πρόσωπα που συμμετέχουν στη συζήτηση και όποιες κι αν είναι οι γνώμες που αντιπροσωπεύουν, μπορεί κανείς να βεβαιώσει ότι η συζήτηση είναι πλαστή και ότι το ουσιαστικό πρόβλημα χρήσιμο παρακάμπτεται . Πράγματι , δεν υπάρχει κανένας σίγουρος τρόπος που θα επέτρεπε να ορίσει κανείς το πόσο είναι χρήσιμο το πετρέλαιο στους ανθρώπους, δεδομένου του πλήθους ή τον πολύ διαφορετικών πηγών ενεργείας και αντιλήψεων. Το χάσμα αυτό εκφράζεται αρκετά από το γεγονός ότι είναι συνεχώς ανάγκη να ανατρέχουμε μ΄ ένα τελείως αδικαιολόγητο τρόπο σε αρχές που προσπαθούμε να τοποθετήσουμε πέρα από το χρήσιμο: η τιμή και το καθήκον χρησιμοποιούνται υποκριτικά σε πλέγμα χρηματικών συμφερόντων και, χωρίς την αξία του ατόμου.
Και όμως, η τρέχουσα πρακτική δεν ενοχλείται απ’ αυτές τις στοιχειώδεις δυσκολίες και η κοινή συνείδηση φαίνεται ευθύς εξ αρχής να μην μπορεί να αντιπαράταξη παρά λεκτικές επιφυλάξεις στην κλασικής χρησιμότητας, δηλαδή της υποτιθέμενης υλικής χρησιμότητας, Θεωρητικά αυτή η υλική χρησιμότητα περιορίζεται στην απόκτηση και συντήρηση των αγαθών εφ’ ενός και στην αναπαραγωγή και συντήρηση της ανθρώπινης ζωής αφ’ ετέρου.
Έχοντας ήδη κάνει φανερή την ύπαρξη της δαπάνης σαν μιας κοινωνικής λειτουργίας, πρέπει να εξετάσουμε τις σχέσεις αυτής της λειτουργίας μ΄ εκείνες της παραγωγής και της ιδιοποίησης που είναι αντίθετες του πετρελαίου. Οι σχέσεις με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρουσιάζονται ως ενός σκοπού με την χρησιμότητα.
Οι ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι πολλές και, υπό διάφορες μορφές, προσφέρονται προς εκμετάλλευση : ως ηλιακέ ακτίνες, ως βιομάζα, ως αέρας ή νερό. Κάθε μορφή ηλιακής ενέργειας έχει τον ιδιαίτερο τομέα χρήσης. Βασικά όμως η ηλιακή ενέργεια μπορεί να μετατραπεί σε τρεις μορφές ενέργειας που χρειάζεται ο άνθρωπος: φως, ισχύ και θερμότητα.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν θεωρητικά να καλύψουν πολλαπλά όλες τις ενεργειακές ανάγκες του ανθρώπου. Από τον ήλιο εκπεμπόμενη ηλιακή ενέργεια στον πλανήτη μέσα σε μια ώρα, είναι ίση
με την κατανάλωση από τον άνθρωπο ενέργεια ενός χρόνου. Δεν πρόκειται όμως, για την αντικατάσταση των ορυκτών πηγών ενέργειας δια της ηλικίας ενέργειας. Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να προσφέρει την ενέργεια που χρειάζεται η ανθρωπότητα . Αλλά ο κύριος σκοπός πρέπει να είναι η χρήση μιας φιλικής προς το περιβάλλον ενεργειακής τεχνολογίας. Προς αυτό πρέπει ο καθένας να μειώσει την κατανάλωση ρεύματος και συγχρόνως να επεκταθεί η χρήση των ουδέτερων προς το διοξείδιο του άνθρακα ενέργεια. Οι εκμεταλλευτές του σημερινού ενεργειακού συστήματος δεν κουράζονται να ισχυρίζονται, ότι μ αυτό τον τρόπο επιστρέφουμε στην εποχή των πυρσών, Παρά ταύτα ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει, ότι εξοικονόμηση ενέργειας δεν σημαίνει και μείωση των ανέσεων. Η ποιότητα της διαμονής σε ένα σπίτι, η οποία παράγει την θερμότητα και το ρεύμα που καταναλώνει είναι ανώτερα εκείνης της παραδοσιακή κατοικίας. Δεν αποδίδουν λιγότερο οι οικιακές ηλεκτρικές συσκευές , οι οποίες καταναλώνουν λιγότερο ρεύμα. Οπωσδήποτε γνωρίζουμε ήδη, ότι όσο μικρότερη είναι η κατανάλωση ενέργειας τόσο ευκολότερη είναι η κάλυψή της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η αλλαγή του ενεργειακού συστήματος. Είναι καιρός και επιτακτική ανάγκη να στραφούμε προ του ήλιο και να αφήσουμε πίσω μας τις σκιές της χρήσεως των ορυκτών πηγών ενέργειας Οι προς αυτό τεχνολογικές προϋποθέσεις είναι δεδομένες. Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες προσφέρουν ζεστό νερό και θέρμανση εσωτερικού χώρου, ο αέρας και το νερό παράγουν καθαρό ρεύμα και η βιομάζα προσφέρει και τα δυο. Ακόμη και η κίνηση, το δυσκολότερο πρόβλημα . μπορεί να αντιμετωπισθεί. Αφ’ ενός μεν δια του εκσυγχρονισμού των μαζικών μέσων μεταφοράς, που έχουν εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια, αφ’ ετέρου δε για κινητήρων που δεν καταναλώνουν παραδοσιακά καύσιμα. Ήδη προς το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται υδρογόνο, ηλιακή ενέργεια και φυτικά έλαια, η φυσικό αέριο .Το πρόγραμμα του Αθηναϊκού ΟΑΣ είναι χαρακτηριστικό με τα 900 λεωφορεία.
Οι θερμοσίφωνες χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ζεστού νερού και τη θέρμανση εσωτερικού χώρου. Οι ηλιακές ακτίνες, μαζεύονται από το συσσωρευτή μετατρέπονται σε θερμότητα. Έτσι θερμαίνεται το υγρό που υπάρχει μέσα στο συσσωρευτή ( μίγμα νερού και αντιπαγωτικού). Και ζεσταίνει το νερό.
Ηλιακή θέρμανση του σπιτιού.
Ηλιακοί θερμοσίφωνες με την σημερινή τεχνολογία στην Ελλάδα μπορούν να καλύψουν μέχρι και το 95% των αναγκών ζεστού νερού ενός νοικοκυριού, γιατί, στις νότιε περιοχές της χώρας, η ηλιοφάνεια είναι συνεχής, εξαιρέσει λίγων ημερών το χρόνο. Με την ηλιακή ενέργεια
δύναται να καλυφθεί και η θέρμανση της κατοικίας, πράγμα όμως προϋποθέτει ειδική κατασκευή του κτιρίου. Βασική αρχή και εδώ είναι, ότι όσο λιγότερες είναι οι ενεργειακές ανάγκες μιας κατοικίας τόσο ευκολότερα καλύπτονται από την ηλιακή ενέργεια.
Φωτοβολταϊκά.
Φωτοβολταϊκά είναι η τεχνολογία που μεταβάλει το ηλιακό φως σε ηλεκτρικό ρεύμα. Το φως προέρχεται από απειροελάχιστους φορείς, τα φωτόνια. Αν τα φωτόνια επιπέσουν σε συγκεκριμένα υλικά, θέτουν σε κίνηση τα ηλεκτρόνια. Κινούμενα ηλεκτρόνια είναι ηλεκτρικό ρεύμα.
Η ηλιακή κυψέλες αποτελείται κυρίως από μια πλάκα σιλιτσίου, ( περιέχει άμμο από χαλαζίο το οποίο υπάρχει σε απεριόριστες ποσότητες) της οποίας η μεν μια πλευρά είναι θετικώς, η δε άλλη αρνητικώς φορτισμένη
Με πλήρη ηλιοφάνεια ( περίπου 1000W/m2 ) μια ηλιακή κυψέλη μεγέθους 10 Χ 10 εκατ. Δέχεται ενέργεια 10W. Ανάλογα της ποιότητας της ηλιακής κυψέλης αποδίδει 1 έως 1,5 W
Οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται με διαφόρους τρόπους: α) κατ’ ευθείαν από την παραγωγή στην κατανάλωση, β) με την αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας μέσα συσσωρευτές από τους οποίους τροφοδοτούνται στη συνέχεια τα κτήρια με ρεύμα. Γ) δια της διοχετεύσεως του παραγόμενου ρεύματος στο κεντρικό δίκτυο ηλεκτροδότησης Το παραγόμενο από φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις παραγόμενο ρεύμα σήμερα είναι ακριβό γιατί δεν παράγεται9 μαζικά Η φωτοβολταϊκή θεωρείται από τις κορυφαίες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επειδή το ηλιακό φως δεν κοστίζει και οι εγκαταστάσεις μπορούν να λειτουργούν για δεκαετίες.
Αιολική ενέργεια.
Η εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για την παραγωγή ρεύματος έχει διαδοθεί ευρύτατα τα τελευταία χρόνια, και στη χώρα μας. Υπάρχουν δυο ειδών ανεμογεννήτριες: οι σύγχρονες αεροδυναμικές και οι παλαιότερες, που βασίζονται στην αρχή της αντιστάσεως;, όπως οι γνωστοί ανεμόμυλοι της Ολλανδίας.
Η δομή ολόκληρου του μηχανισμού αποτελείται από τέσσερα στοιχεία: το περιστρεφόμενο μοτέρ, ο μηχανισμός περιστροφής, ο μηχανισμός διαθέσεως του συστήματος αντιθέτως προς την φορά του ανέμου και ο μετρητής της ταχύτητας του ανέμου.
Το παραγόμενο από τις ανεμογεννήτριες ρεύμα καταναλώνεται είτε εντός κλειστού κυκλώματος, δηλαδή απ’ ευθείας, είτε διοχετεύεται στο κεντρικό δίκτυο ηλεκτροδότησης. Το κλειστό κύκλωμα προσφέρεται
μόνο για περιοχές, που δεν διαθέτουν κεντρικό δίκτυο ηλεκτροδότησης , η για εργοστάσια, τα οποία θέλουν να παράγουν το ρεύμα που καταναλώνουν.
Ήδη υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο αξιόλογα αιολικά πάρκα ηλεκτροπαραγωγής, αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου.
Η δύναμη του νερού.
Η δύναμη του νερού χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Επί χιλιετηρίδες χρησιμοποιείτο για την κίνηση των μύλων. Από την βιομηχανική επανάσταση όμως η εκμετάλλευση του νερού εύρισκε πολλές και διαρκώς μεγαλύτερες εφαρμογές.
Ο τρόπος χρήσης της υδραυλικής δύναμης βασίζεται σε μια απλή φυσική αρχή. ¨όλα τα νερά του πλανήτη μας κινούνται , δια του ηλίου, σε ένα κύκλο. Δημιουργούνται υδρατμοί, οι οποίοι επιστρέφουν με μορφή βροχής στη Γη. Τα νερά της βροχής, που συσσωρεύονται γεωγραφικά υψηλές περιοχές, εμπεριέχουν μεγαλύτερη δυνητική ενέργεια από εκείνα που κατακάθονται στις κοιλάδες ή στην θάλασσα. Κατερχόμενο το νερό από τις ψηλές περιοχές στις χαμηλότερες , αποδεσμεύει την δυνητική αυτή ενέργεια, η οποία είναι εκμεταλλεύσιμος με κατάλληλες εγκαταστάσεις. Με τα φράγματα επιτυγχάνεται η επιτάχυνση της ροής και η αύξηση της [ποσότητας του νερού, το οποίο μπορεί να θέση σε κίνηση μεγάλες υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις.
Οι πηγές ενέργειας αν κάποιος ανατρέξει στην ιστορία θα δει ότι ήταν πολλές και αξιόλογες ακόμη και του πετρελαίου που οι Πέρσες το χρησιμοποιούσαν για την α – σφαλτό (ύλη που δεν σφάλει) μόνο. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πριν από ένα αιώνα ότι θα γινόντουσαν πόλεμοι για το πετρέλαιο; Σήμερα μετά την ρήση του Τσόρτσιλ και την οικονομική δύναμη που δίνει στις ΗΠΑ το Πετρέλαιο τα οικονομικά συμφέροντα των επτά αδελφών δεν αφήνουν να αναπτυχθούν άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έτσι η ανεξαρτησία σε πολλά κράτη που εξαρτώνται από αυτή την πηγή δεν θα υπάρχει..
*Επικεφαλής του Πολιτικού Σχεδιασμού του Πράσινου Κινήματος