ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΙΝΗΜΑ: ΟΧΙ στον περιορισμό της κριτικής των δικαστών
Το Πράσινο Κίνημα βλέπει με έντονο σκεπτικισμό την προσπάθεια φίμωσης των δικηγόρων που ασκούν κριτική στις δικαστικές αποφάσεις. Σε μια εποχή που η χώρα μας είναι στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. σε ζητήματα εμβάθυνσης της δημοκρατίας, φαινόμενα που απογοητεύουν την κριτική τοποθέτηση οδηγούν σαφέστατα σε αυταρχικούς δρόμους. Δεν είναι τυχαίο επίσης, ότι η Δικαιοσύνη έχει όλο και λιγότερα ποσοστά εμπιστοσύνης από τους πολίτες, με βάση και τις τελευταίες έρευνες. Εξάλλου στη δημοκρατία και οι κρίνοντες, κρίνονται…
Ο δικηγόρος δεν είναι απλός ιδιώτης αλλά συλλειτουργός της Δικαιοσύνης και έχει την υποχρέωση να συμβάλλει στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης, να υπερασπίζεται το κράτος δικαίου και να εκφράζει τεκμηριωμένες νομικές και επιστημονικές απόψεις για ζητήματα που άπτονται της λειτουργίας της. Η διατύπωση γνώμης, ακόμη και κριτικής, για πράξεις ή παραλείψεις δικαστικών ή εισαγγελικών λειτουργών δεν αποτελεί προσβολή της Δικαιοσύνης αλλά άσκηση θεσμικού καθήκοντος και ουσιώδες στοιχείο του δημοκρατικού ελέγχου της.
Η ελευθερία αυτής της έκφρασης κατοχυρώνεται ρητά στο άρθρο 14 του Συντάγματος, που προστατεύει το δικαίωμα του λόγου, και στο άρθρο 16 που διασφαλίζει την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας.
Η διατύπωση επιστημονικής κριτικής επί δικαστικών ζητημάτων εμπίπτει ευθέως στο πεδίο αυτών των συνταγματικών εγγυήσεων.
Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε πειθαρχική δίωξη για τέτοια έκφραση αποτελεί περιορισμό θεμελιώδους δικαιώματος, ο οποίος σύμφωνα με το άρθρο 25 του Συντάγματος οφείλει να πληροί την αρχή της αναλογικότητας.
Η ίδια αντίληψη αποτυπώνεται και στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο έχει αναγνωρίσει ότι οι δικηγόροι απολαύουν ιδιαίτερης προστασίας της ελευθερίας έκφρασης, ιδίως όταν συμβάλλουν στον δημόσιο διάλογο για τη λειτουργία της δικαιοσύνης.
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 26 του Συντάγματος, η Δικαιοσύνη ασκεί κρατική εξουσία στο όνομα του ελληνικού λαού. Η διάταξη αυτή θεμελιώνει όχι μόνο την ανεξαρτησία της, αλλά και την υποχρέωση λογοδοσίας της απέναντι στην κοινωνία. Η δυνατότητα των πολιτών, και πολύ περισσότερο των νομικών λειτουργών, να ασκούν τεκμηριωμένη και καλόπιστη κριτική επί της λειτουργίας της, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Η θέση των Ηνωμένων Εθνών για το ζήτημα αυτό είναι σαφής και καταγεγραμμένη στα Basic Principles on the Role of Lawyers, που υιοθετήθηκαν στις 7 Σεπτεμβρίου 1990 στην Αβάνα, από το Όγδοο Συνέδριο του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και τη Μεταχείριση των Παραβατών.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 των Αρχών αυτών, τα κράτη έχουν την υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι δικηγόροι μπορούν να ασκούν το επάγγελμά τους χωρίς εκφοβισμό, παρενόχληση ή αθέμιτη παρέμβαση, και ότι δεν πρέπει να υπόκεινται ή να απειλούνται με ποινική, διοικητική ή οποιαδήποτε άλλη κύρωση για πράξεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των επαγγελματικών τους καθηκόντων και σύμφωνα με τη δεοντολογία του επαγγέλματος.
Σε δήλωσή της η Γενική Γραμματέας του Πράσινου Κινήματος, Δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω, Μαρία Παναγιώτου δήλωσε σχετικά: “Η δυνατότητα των δικηγόρων να μιλούν ελεύθερα, να ασκούν κριτική και να συμβάλλουν στον δημόσιο διάλογο για τη λειτουργία των θεσμών είναι όρος ύπαρξης του κράτους δικαίου και της δημοκρατικής κοινωνίας.
Η σιωπή του δικηγόρου δεν προστατεύει τη Δικαιοσύνη. Την αποδυναμώνει.
Η φωνή του όταν είναι τεκμηριωμένη και καλόπιστη, είναι πράξη υπευθυνότητας και υπεράσπισης της ίδιας της Δημοκρατίας.
Το Πράσινο Κίνημα παρακολουθεί τις εξελίξεις και θα επανέλθει αν χρειαστεί.”