Το Ιδρυτικό Συνέδριο του Πράσινου Κινήματος, τονίζει την κρίσιμη κατάσταση, στην οποία έχει φθάσει το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, μετά από δεκαετίες αποτυχημένων σχεδιασμών και εφαρμογής πολιτικών.
Τα ποσοστά ταφής και ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων παραμένουν υψηλά, τα ποσοστά ανακύκλωσης είναι χαμηλά και ποσοστά κομποστοποίησης οργανικών αποβλήτων ακόμα μικρότερα.
Η σπατάλη και η αδιαφάνεια των διατεθέντων μέχρι σήμερα σημαντικών εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων στον τομέα, αλλά και η διαφθορά που σχετίζονται με τη διαχείρισή τους
Παρόλα αυτά πρέπει να επισημάνουμε
- τη μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων λόγω της οικονομικής κρίσης, η οποία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σε κάθε σχεδιασμό
- την αστοχία επίτευξης των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων της εφαρμοζόμενης επίσημης διαλογής στην πηγή και ειδικότερα στον τομέα των συσκευασιών
- την πορεία και τους επαχθείς όρους των διαγωνισμών για μεγάλα περιφερειακά έργα διαχείρισης μέσω ΣΔΙΤ
Με βάση τα ανωτέρω διατυπώνουμε τις προτάσεις προτεραιότητάς μας στον τομέα, που προωθούμε μέσα από τους εκλεγμένους μας στην Αυτοδιοίκηση και το Δίκτυο Εναλλακτικής Διακυβέρνησης αλλά για τις οποίες θα αγωνιστούμε στο πλάι περιβαλλοντικών οργανώσεων και συλλογικοτήτων της κοινωνίας των πολιτών.
Βασικοί άξονες προτεραιότητας μας:
- Ο σχεδιασμός σε δημοτικό και διαδημοτικό επίπεδο, μέσα από τα σχέδια των ΟΤΑ, τον χωροταξικό σχεδιασμό αλλά και τα σχέδια ολοκληρωμένης αστικής παρέμβασης, με βάση την επεξεργασμένη πρόταση του ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΝΗΜΑΤΟΣ
- Η ριζική αναθεώρηση των ΠΕΣΔΑ με βάση τα δεδομένα της συγκυρίας, αλλά και η επανεξέταση των διαγωνισμών ΣΔΙΤ
- Η οριστικοποίηση και δημοσιοποίηση των εθνικών σχεδίων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων και διαχείρισης αποβλήτων
Σε όλα τα προαναφερόμενα επίπεδα, η έμφαση μας είναι στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή και κομποστοποίηση, τις αποκεντρωμένες μονάδες μικρής κλίμακας και κόστους αλλά και την κοινωνική ενεργοποίηση και συμμετοχή. Πιο αναλυτικά προτείνουμε και δουλεύουμε για:
- Συστηματική εκπαίδευση /ενεργοποίηση των πολιτών για μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων και αποφυγή της χρήσης επικίνδυνων υλικών και συσκευασιών αλλά και για προώθηση της επανάχρησης /δημιουργικής επαναχρησιμοποίησης των υλικών. Δημιουργία Δικτύου πληροφόρησης /διάχυσης καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας -Ενθάρρυνση /υποστήριξη σε πρωτοβουλίες κοινωνικής επιχειρηματικότητας.
- Προδιαλογή /ανακύκλωση: Δημιουργία τοπικών πράσινων σημείων ανά ΟΤΑ/ΔΔ. Ενθάρρυνση τοπικών πρωτοβουλιών κοινωνικής επιχειρηματικότητας για τη δημιουργία κέντρων εκπαίδευσης, συγκέντρωσης και προσωρινής αποθήκευσης ανακυκλώσιμων υλικών, τα οποία θα συγκεντρώνονται από τους πολίτες και σε άμεση συνεργασία με επιχειρήσεις /μεγάλους παραγωγούς. Δημιουργία Δικτύου πληροφόρησης /διάχυσης καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας.
- Προώθηση της κομποστοποίησης σε όλα τα επίπεδα με εφαρμογή προγραμμάτων οικιακής κομποστοποίησης αλλά και διαλογής στην πηγή (ΔσΠ) οργανικών με ειδικό «καφέ» κάδο και αξιοποίηση των πράσινων απορριμμάτων -κομποστοποίηση με διαδημοτική συνεργασία και εμπλοκή των κατοίκων αλλά και ενθάρρυνση /στήριξη ενεργοποίησης των νοικοκυριών /μεγάλων παραγωγών.
- Υποστήριξη για την εφαρμογή στην πράξη της νομοθεσίας για την εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων εκσκαφών και κατεδαφίσεων, τα οποία αποτελούν σημαντικό τμήμα των απορριμμάτων ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές.
- Συνεργασία και υποστήριξη όλων των Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) αλλά και ενθάρρυνση ίδρυσης νέων συλλογικών /κοινωνικών συστημάτων για την εναλλακτική διαχείριση για όλες τις κατηγορίες ειδικών αποβλήτων με διαφανή λειτουργία.
- Χωροθέτηση /εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας επικίνδυνων βιομηχανικών και ιατρικών αποβλήτων
- Αλλαγή της πολιτικής χρέωσης των δημοτικών τελών καθαριότητας με διαφορετικές χρεώσεις ανά ζώνη /χρήση αλλά και αντισταθμιστική μείωση για την ενθάρρυνση της μείωσης – συμμετοχή στη διαλογή στην πηγή
- Εξοικονόμηση πόρων και ολοκληρωμένη αξιοποίησή τους για την υλοποίηση έργων για την εξυγίανση των χώρων ταφής απορριμμάτων αλλά και την εξασφάλιση χώρων /μονάδων για την περίοδο μετάβασης στο μοντέλο «μηδενικών» απορριμμάτων.
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ
- Κάθε Δήμος κάνει μία συγκεκριμένη μελέτη από όπου προκύπτουν με βάση τα απορρίμματα που στέλνονται , πόσες είναι οι πράσινες αυτοχρηματοδοτούμενες θέσεις εργασίας.
- Ο Δήμος ζητά από το κράτος (ΕΟΑΝ) την υλικοτεχνική υποδομή , την οποία θα παραχωρήσει στο σχήμα που θα εργαστεί για την ανακύκλωση. Η υλικοτεχνική υποδομή ανήκει σε κυριότητα στο Δήμο και παραχωρείτε προς χρήση στο σχήμα που θα προκριθεί.
- Γίνεται διαγωνισμός όπου είναι υποχρεωτικό τα σχήματα που θα λάβουν μέρος να δεσμευτούν για τις θέσεις εργασίας, που θα έχουν προκύψει από την συγκεκριμένη μελέτη. Στον διαγωνισμό υπάρχουν επιπλέον κριτήρια με μοριοδότηση, για θέσεις εργασίας με κοινωνικά κριτήρια (μακροχρόνια άνεργοι, μονογονεικές οικογένειες κτλ). Επίσης υπάρχει δεσμευτικός όρος για την επίτευξη ποσοστών ανακύκλωσης.
- Δημιουργούνται ανάλογα με την μελέτη, πολλά τοπικά πράσινα σημεία στα οποία μπορεί να ο πολίτης να πηγαίνει τα ανακυκλώσιμα υλικά του και να λαμβάνει χρήματα. Τα πράσινα σημεία είναι πεντακάθαροι χώροι, που έχουν τουλάχιστον 10 διαφορετικές ροές (δηλ. μεγάλους κάδους) ανακυκλωμένων προϊόντων. Δεν απαιτούν μεγάλους χώρους και μπορεί να είναι δίπλα σε σχολεία, σε ΚΕΠ, σε δημαρχεία, γενικά σε σημεία που πηγαίνει συχνά ο πολίτης για να μπορεί να εξυπηρετηθεί.
- Δημιουργούμε την κάρτα ανακύκλωσης, στην οποία θα πιστώνονται τα χρήματα και θα διασυνδεθεί με τοπικές παροχές.
- Η κάρτα ανακύκλωσης είναι διασυνδεδεμένη με τον Δήμο και ανάλογα με την ανακύκλωση που έχει γίνει υπάρχει έκπτωση στα δημοτικά τέλη.
- Δημιουργούμε το Χρηματιστήριο Ανακύκλωσης, το οποίο θα λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο, έτσι ώστε να επιβραβεύονται αυτοί που πιάνουν τα ποσοστά ανακύκλωσης και να έχουν ποινή (ακόμα και έκπτωσης) αυτοί που είναι κάτω από τα δεσμευτικά ποσοστά.
- Η διαχείριση απορριμμάτων παραμένει πάντα σε αρμοδιότητα του Δήμου, η οποία δεν επηρεάζεται και δεν ιδιωτικοποιείται.
- Ο Δήμος κάνει έλεγχο για την καθαριότητα των Πράσινων Σημείων.
- Το τέλος ανακύκλωσης πηγαίνει στα σχήματα που κάνουν ανακύκλωση, ανάλογα με το ύψος ανακύκλωσης που έχει επιτευχθεί.
- Η πρόταση μας είναι το 50% του ποσού από το ανακυκλώσιμο υλικό να πηγαίνει στους πολίτες και το υπόλοιπο 50% μαζί με το τέλος ανακύκλωσης να πηγαίνει στις αυτοχρηματοδοτούμενες θέσεις εργασίας.
- Ακόμα και με την πρότασή μας, όπου η διαλογή είναι στην πηγή, θα υπάρχει ένα ποσοστό σύμμεικτων. Δίνουμε τη δυνατότητα, στον κάθε Δήμο να κάνει διαλογή σύμμεικτων με συγκεκριμένες εργολαβίες.
- Θεσπίζουμε βραβεία καλύτερων Δήμων στην ανακύκλωση, όπου αυτοί που θα έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης, θα δικαιούνται αυτοδίκαια κονδύλια από το Πράσινο Ταμείο, για έργα περιβαλλοντικής αναβάθμισης του δήμου τους.
- Δημιουργούμε Διαδημοτικά Κέντρα Ανακύκλωσης, όπου εκεί πηγαίνουν τα βαριά και «βρώμικα» αντικείμενα (πχ. λάστιχα, υπολογιστές κτλ) τα οποία θέλουν άλλου είδους διαχείριση και άλλου επιπέδου χώρο.
- Ο κάθε ΠΕΣΔΑ θα πρέπει να επανεξεταστεί με βάση τα δεδομένα που θα προκύπτουν από την πρότασή μας, διότι οι αριθμοί και οι ανάγκες διαφοροποιούνται ριζικά.