Γιατί δεν είναι ούτε «πράσινα» ούτε οικολογικά τα «φαραωνικά» αιολικά πάρκα
Γράφει ο Βαγγέλης Θεοδώρου
Μέλος Πολιτικού Συμβουλίου Πράσινου Κινήματος
Με αφορμή την “πανδημία” αιτήσεων εγκατάστασης ανεμογεννητριών σε πολλά σημεία της χώρας, πρέπει να εξηγήσουμε γιατί αυξάνονται οι φωνές που μιλάνε για περιβαλλοντική καταστροφή, αφού όλοι τάσσονται υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Καταρχάς, οι αντιδράσεις οφείλονται στο ότι (και) στη χώρα μας προχωρούν οι εταιρείες με προφανή στόχο το μεγαλύτερο κέρδος στην δημιουργία φαραωνικών πάρκων μαζικής παραγωγής. Δεν τηρούν δηλαδή τη βασική αρχή που έχουμε ως Αξίωμα στο Πράσινο Κίνημα ότι “Για να είναι μία ανεμογεννήτρια οικολογική και πράσινη θα πρέπει η παραγόμενη ενέργειά της να καταναλώνεται εντός της περιοχής που παράγεται.”
Το Πράσινο Κίνημα, έχει επανειλημμένα διατυπώσει τις θέσεις του που συμπυκνώνονται ναι μεν υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με τέτοιους όρους δε, που θα υπηρετούν την πράσινη πολιτική αντίληψη και την αειφόρο ανάπτυξη. Τάσσεται κατά των φαραωνικών πάρκων μαζικής παραγωγής και υπέρ των μικρών τοπικών μονάδων που θα σέβονται απόλυτα τις αρχές της οικολογίας, το περιβάλλον, το τοπικό πολιτιστικό γίγνεσθαι, τα τοπικά οικοσύστημα και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία κάθε τόπου, με βασικό πρόταγμα η κατανάλωση της ενέργειας να γίνεται στον τόπο παραγωγής.
Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό έγκλημα
Γενικότερα, παρατηρούμε ότι με πρόσχημα ένα εσφαλμένα εννοούμενο αφήγημα “καθαρής” ενέργειας και “πράσινης” ανάπτυξης, συντελείται ένα περιβαλλοντικό και πολιτιστικό έγκλημα.
Η μαζική εγκατάσταση ανεμογεννητριών, δεν συνδέεται με τις ανάγκες κάθε περιοχής.
Σκεφτείτε ότι οι ανεμογεννήτριες, έχουν συνήθως ύψος 70 έως 120 μέτρα ενώ για κάθε βάση ανεμογεννήτριας θα χρειαστούν τουλάχιστον 400 κυβικά μέτρα σκυρόδεμα, διανοίγονται νέοι δρόμοι πρόσβασης στις κορυφές των βουνών πλάτους έως και 10 μέτρων, σε απότομες σχετικά πλαγιές, με αλλοίωση της φυσιογνωμίας των περιοχών, καθώς και εσωτερική οδοποιία μέσα στα αιολικά πάρκα.
Οι υδρογεωλογικές μελέτες είναι ανύπαρκτες στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, οπότε από τις εκσκαφές τα μπαζώματα αλλά και την ίδια την λειτουργία των ανεμογεννητριών, υπάρχει ο κίνδυνος να διαταραχθούν τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα και να καταστραφεί η υδρολογική ισορροπία κάθε περιοχής.
Οι επακόλουθες επιπτώσεις στις περιοχές που υδροδοτούνται από τις πηγές αυτών των βουνών αλλά και στην πρωτογενή αγροτική παραγωγή είναι επίσης ανυπολόγιστες.
Η κατασκευή των νέων δρόμων θα προκαλέσει κατακερματισμό των οικοτόπων και θα πληγεί, επίσης, η παραδοσιακή αγροτική οικονομία αφού θα καταστραφούν οι ορεινές πεζούλες στις πλαγιές των βουνών από τις επιχωματώσεις και τη διάνοιξη νέων δρόμων.
Ασήμαντη η παραγόμενη ενέργεια – Ανεπανόρθωτη η καταστροφή
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τη λειτουργία ανεμογεννητριών είναι απίστευτα ασήμαντη ενώ η καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον είναι πρωτοφανής και ανεπανόρθωτη, με μοναδικό κίνητρο το οικονομικό όφελος επιχειρηματιών, που εκμεταλλευόμενοι τις μεγάλες επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης επωφελούνται της ευνοϊκής γι’ αυτούς νομοθεσίας.
Είναι ήδη ξεπερασμένη η τεχνολογία τους
Πάντως, μιας που μιλάμε για “εξέλιξη της τεχνολογίας“, η νέα γενιά Α/Γ που “έρχεται” είναι οι “πτυσσόμενες Α/Γ”, με στύλο και πτερύγια τηλεσκοπικά, που δίνουν 5 MW, τοποθετούνται πιο εύκολα και κυρίως μέσα στη θάλασσα. Τέτοιες βάζουν π.χ. οι Ισπανοί στα τουριστικά νησιά τους. Αυτό θα πει ότι τα τέρατα που θέλουν να τοποθετήσουν σ’ εμάς εδώ, είναι ήδη παλιάς τεχνολογίας, πριν καν τοποθετηθούν.
Άλλη μία σημαντική πτυχή του προβλήματος με τις ανεμογεννήτριες εντοπίζεται στον θάνατό τους, και συγκεκριμένα στο τι γίνεται στους τεράστιους σκελετούς όταν πλέον σταματούν τη λειτουργία τους. Σήμερα στην Ελλάδα έχουμε αιτήσεις για κατασκευή ανεμογεννητριών που μετρώνται στις χιλιάδες και μόνο μερικές δεκάδες που έχουν εκπληρώσει τον σκοπό τους μιας και η διάρκεια ζωής κάθε γεννήτριας είναι περίπου δύο δεκαετίες. Πολλές από αυτές τις δεκάδες βρίσκονται να σαπίζουν στο σημείο που στήθηκαν καθώς οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν τις μετέφεραν για ανακύκλωση, κρίνοντας, προφανώς, ότι κάτι τέτοιο θα αποδεικνυόταν ιδιαίτερα κοστοβόρο για αυτές.
Σκεφτείτε στη χώρα μας που η κυβέρνηση έκρινε αναγκαία μια εκστρατεία αδειοδοτήσεων σε ιδιωτικές εταιρείες για τα φαραωνικά αιολικά πάρκα τότε με σχεδόν μαθηματική ακρίβεια σε δύο δεκαετίες θα έχουμε αντίστοιχα μια κυβέρνηση που δεν θα ήταν διατεθειμένη να πιέσει τις ίδιες εταιρείες να καθαρίσουν τα βουνά της χώρας από τους τεράστιους σκουριασμένους μεταλλικούς τους σωλήνες και όλα τα υπόλοιπα εξαρτήματα μας ανεμογεννήτριας.
Αδυναμία στις περιοχές Natura από τους «επενδυτές»
Γιατί όμως οι «επενδυτές» όπως παρατηρούμε προτιμούν τις προστατευόμενες περιοχές Natura για να εγκαταστήσουν τις ανεμογεννήτριες; Η απάντηση είναι ότι στις περιοχές αυτές η γη είναι συνήθως δημόσια, άρα τους παρέχεται δωρεάν. Επίσης, είναι μακριά από οικισμούς και θεωρούν ότι δεν θα έχουν αντιδράσεις από τους πολίτες. Βεβαίως, ευτυχώς λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο.
Οι επιστήμονες μίλησαν
Χαρακτηριστικό, είναι το μανιφέστο 100 Γερμανών καθηγητών και διανοουμένων σχετικά με την αιολική ενέργεια, το οποίο αναφέρει πως η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο είναι συγκριτικά χαμηλή. Οι ανεμογεννήτριες με επιφάνεια πτερυγίων ίσων με το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, παράγουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που παράγει ένας συμβατός σταθμός. Έτσι με περισσότερες από 5.000 ανεμογεννήτριες στη Γερμανία, παράγεται λιγότερο από το 1% του απαιτούμενου ηλεκτρισμού. Στη Γερμανία οι πωλήσεις ανεμογεννητριών έχουν πέσει κατά 80% καθώς οι πολίτες και οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν σφοδρά βλέποντας να υποβαθμίζεται το φυσικό τους περιβάλλον. Και η κυβέρνηση της Νορβηγίας σταμάτησε τις εργασίες που αφορούν το εθνικό πλαίσιο αιολικής ενέργειας μετά από μαζικές αντιδράσεις του κόσμου, αλλά και τη γνωμοδότηση ειδικών ότι το μέλλον των αιολικών κρίνεται πλέον αβέβαιο μετά το 2021, με την κατάργηση του προγράμματος επιδοτήσεων.
Μερικές από τις επιπτώσεις είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες οι εξής:
• Η χλωρίδα, η πανίδα, οι ανεξερεύνητες αρχαιολογικές θέσεις, τα παραδοσιακά μονοπάτια, θα χαθούν κάτω από το βάρος των βίαιων επεμβάσεων.
• Οι εκατοντάδες ανεμογεννήτριες, οι υποσταθμοί, οι γραμμές μεταφοράς θα εξαφανίσουν το κάλλος των φυσικών τοπίων που θα μετατραπούν σε βιομηχανικές ζώνες παραγωγής αιολικής ενέργειας.
• Το μεγαλύτερο αιολικό «πάρκο» στην Ευρώπη έχει τρεις μόνιμους υπαλλήλους. Επομένως το πρόσχημα για την καταπολέμηση της ανεργίας είναι ψευδές.
• Καταστρέφεται το δάσος από διαμορφώσεις και διανοίξεις δρόμων.
• Οι εγκαταστάσεις εξυπηρετούν τα ευκαιριακά συμφέροντα των επιχειρηματιών της αιολικής ενέργειας που σπεύδουν να αξιοποιήσουν τα Ευρωπαϊκά κονδύλια.
• Αυτοί που επιζητούν την ηρεμία της φύσης και της υπαίθρου, παύουν να επισκέπτονται περιοχές με ανεμογεννήτριες εξαιτίας της οπτικής και ηχητικής ρύπανσης. Αυτό το διαπιστώνει όποιος προσπαθήσει να ζήσει έστω και μια μέρα σε περιοχή δίπλα σε ανεμογεννήτριες.
• Οπτικά μια ανεμογεννήτρια διακρίνεται από απόσταση 40 χιλιομέτρων μιας και το ύψος της ξεκινά από 65 μέτρα και μπορεί να φτάσει έως και τα 105 μέτρα. Το συνολικό βάρος της κάθε ανεμογεννήτριας είναι ανάλογο με το μέγεθός της και ξεκινάει από 223 τόνους, 264 τόνους, 313 τόνους και φτάνει στους 383 τόνους. Κάθε ανεμογεννήτρια χρειάζεται 100 τ.μ. τσιμέντο και σε βάθος τουλάχιστον 3 μέτρων και για κάθε πυλώνα χρειάζεται να πέσουν 500 περίπου κυβικά μέτρα μπετόν.
• Ακόμα και αν τοποθετηθούν 25.000 ανεμογεννήτριες οι ρύποι σε διοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του θείου θα παραμείνουν κατά 99,93%.
• Η τιμή του ρεύματος που παράγεται από την αιολική ενέργεια, και που φτάνει στο τελικό αποδέκτη, δηλαδή τον καταναλωτή, όχι μόνο δεν είναι μειωμένη, αλλά αυξάνεται από 130% έως 400%, σε σχέση με τις τιμές της συμβατικής ενέργειας.
• Το ζωικό βασίλειο θα υποφέρει. Οι ανεμογεννήτριες μόνο στην περιοχή της Καλιφόρνιας σκοτώνουν κατά μέσο όρο 200-300 γεράκια, και 40-60 χρυσαετούς ετησίως, ενώ έχει εκτιμηθεί ότι 7.000 αποδημητικά πουλιά το χρόνο σκοτώνονται από αιολικούς στροβιλοκινητήρες στη νότια Καλιφόρνια.
Το Πράσινο Κίνημα μίλησε με ονοματεπώνυμα
Επειδή όταν μιλάς γενικά, ουσιαστικά δεν λες τίποτα, εμείς στο Πράσινο Κίνημα μιλήσαμε – όπως πάντα – συγκεκριμένα. Η έξαρση των εγκαταστάσεων των Βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΒΑΠΕ) σε όλη την Ελλάδα έχει σημείο αναφοράς τον αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο του κ. Χατζηδάκη που ψήφισε η κυβέρνηση για το οποίο τα τριτοβάθμια όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης φέρουν μεγάλη ευθύνη. Τόσο η ΚΕΔΕ (το τριτοβάθμιο όργανο των δημάρχων) όσο και η ΕΝΠΕ (το τριτοβάθμιο όργανο των Περιφερειαρχών) ήταν επιδεικτικά «άφωνοι» όσον αφορά στο αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο.
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Παπαστεργίου και ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ κ. Τζιτζικώστας προτίμησαν το κομματικό κουστούμι από το αυτοδιοικητικό. Τα αποτελέσματα τα βιώνουμε σήμερα. Δεκάδες αυτοδιοικητικοί (σε λίγο καιρό θα είναι εκατοντάδες) να βρίσκονται στους δρόμους για να υπερασπιστούν το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των περιοχών τους, το οποίο απειλείται από τις ειδικές ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους εργολάβους των ΑΠΕ που είχε το αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο. Μαζί τους και χιλιάδες δημότες.
Δεν έκαναν ούτε το ελάχιστο να ασχοληθούν στο να υπάρξει ένα συνολικό σχέδιο από την πολιτεία για την χωροθέτηση, το μέγεθος τέτοιων εγκαταστάσεων και το συνδυασμό τους, δηλαδή τη συμβολή τους στο γενικό ενεργειακό σχέδιο της χώρας.
Όλοι κάνουν εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Μόνο που η Κλιματική Αλλαγή, που πλέον είναι υπαρκτή και στη χώρα μας, έχει προκύψει από τις κακές πολιτικές των προηγούμενων ετών. Αυτές οι πολιτικές πρέπει να αλλάξουν. Σε αυτές υπάγεται και όλη η φιλοσοφία για τις Βιομηχανικές ΑΠΕ. Γιατί δεν είναι όλα μπίζνες. Υπάρχει και το οξυγόνο των παιδιών μας που πρέπει να σκεφτούμε…